Eskişehirspor’un ilham kaynağı Demirspor’dur

TÜLOMSAŞ adını alacak o fabrikada Demirspor adıyla kurulan takım, 1940’da Türkiye Şampiyonu oldu. Bu başarı kent için gurur ve motivasyon kaynağı oldu. Eskişehirspor’un ‘kazanma ruhu’ yani 1965 ruhu dediğimiz özellik 1940’lı yılların Demirspor’undan geliyor. Eskişehirspor’un ilham kaynağı Demirspor’dur. 1964’te İzmir’e üniversitelerarası şampiyonaya giden Akademi Takımı da rakiplerini ezerek Türkiye Şampiyonu olur. Bu başarılar Es-Es’in ayak sesleri...
 
Nereden çıktı bu röportaj...
Son yıllarda maalesef her türlü bilginin ‘internette, sosyal medyada’ olduğunu sanıyoruz. Büyük yanılgı içindeyiz... Bunu Osman Cemoğlu ile tanıştıktan sonra daha iyi anladım. Cemoğlu’nun ‘uzmanlık alanı’ gereği zaman zaman internette Eskişehirspor ile ilgili yer alan ‘yanlış bilgilere’ değinirdik. Hele söz konusu Efsane’nin doğuş yıllarıysa bilgilerin ‘acıklı’ olduğunu gözlemledim. Dönemin tanıkları da birer birer aramızdan ayrıldığı için ‘atış serbest’ gibi bir durum söz konusu. Çoğu Eskişehirspor’a ve temsil ettiği ruha ‘zarar verir’ nitelikte olan bilgi kirliliğini önlemek için Cemoğlu ile böyle bir çalışma yaptık. Umarım doğru kaynaklarla başka çalışmalar da yapılır. Özellikle geçlerin okumasını umduğum röportajın devamını getirenler olacaktır. Biz bu çalışma da sadece “Eskişehirspor nasıl doğdu” sorusunu cevaplamaya çalışacağız.

Bu soruyu yönelttiğim Cemoğlu, bizi biraz daha gerilere götürdü: “İstanbul-Bağdat demiryolu hattı yapılırken 1894 yılında Almanlar tarafından buharlı lokomotif ve vagon tamiri ihtiyacını karşılamak üzere Eskişehir’de küçük bir atölye kuruldu. O küçük atölye, çeşitli evrimlerden geçerek bugün ülkemizin önemli sanayi kuruluşlarından biri haline gelen TÜLOMSAŞ olmuştur. Bir taraftan raylı ulaşım hizmeti vermeye çalışan o fabrikada bir spor kulübü kurulur ve çeşitli branşlarda şehrin çocuklarına ve gençlerine spor hizmeti sunar. Kurulan bu takım, kısa sürede Eskişehir’in spor hayatında önemli katkılar yapar. Ulusal ve uluslararası derece elde eden gençler Demirspor’da yetişerek ay yıldızlı forma ile ülke çapında isim yapar. 1930 yılında Demirspor futbol takımı kurulur, çok değil 10 yıl sonra 1940 yılında Türkiye Şampiyonu olur. Üstelik finalde Fenerbahçe’yi 3-1 yenerek şampiyon olur. Bu başarı Eskişehir için büyük bir sevinç, gurur ve motivasyon kaynağı olmuştur. Demirspor’un ülke çapındaki başarısı Kurtuluş Savaşı’nın bütün acılarını ve yokluğunu yaşayan Eskişehir için çok önemlidir. Bu fabrika yalnızca yolcu ve yük taşıyan lokomotif değil, Demirspor vasıtasıyla, futbol dahası spor kültürüne de lokomotiflik yapmıştır. Eskişehirspor’un kazanma ruhu yani 1965 ruhu dediğimiz özellik 1940 Demirspor’undan geliyor. Eskişehirliler bunu pek bilmez ama Eskişehirspor’un ilham kaynağı bence Demirspor olmuştur.”
 
Akademi’nin şampiyonluğu
doğumu müjdeler gibiydi...
Cemoğlu: Orhan Şeref Apak, o yıllarda Futbol Federasyonu Başkanı’dır. Türkiye’de futbolun gelişmesine en büyük katkıyı veren unutulmaz bir spor adamıdır. 1963’te Türkiye İkinci Ligi’ni kurmuştur. 1959’da şu an Süper Lig dediğimiz lig kuruluyor. İkinci Lig’in kurulmasıyla futbol bütün ülkeye yayılıyor. Futbolumuz İstanbul, Ankara ve İzmir tekelinden kurtuluyor. 1960’lı yılların başında Eskişehir’in de aralarında olduğu kentlerde yavaş yavaş ‘şehir takımı kuralım’ düşüncesi hâkim olmaya başlıyor. Eskişehir’de Amatör Küme’de oynayan Akademi Gençlik diye bir takım var. Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nde okuyan yetenekli öğrencilerin takımı ve semt takımı olan Gençlikspor’un birleşmesiyle kurulmuştur. Akademi takımı 1964 yılında İzmir’e üniversiteler arası şampiyonaya gidiyor. Bütün rakiplerini adeta silindir gibi ezerek Türkiye Şampiyonu oluyor. Eskişehir böylece Demirspor’un ardından futbolda önemli bir başarı daha kazanıyor.
 
Elinizde böyle çocuklar var
Cemoğlu, şöyle devam etti: “Fethi Heper, Metin Büyüksolak, Mengü Ertel, Öncü Boğatır, Ünver Şeren, Ayhan Aşut (Kebur Ayhan) o sıralarda hepsi Akademi’de hem okuyor, hem de okul takımında oynuyor. Onları çalıştıran da Fenerbahçe’de ve Beykoz’da futbol oynamış Abdullah Matay’dır. TFF İzmir temsilcisi Burhanettin Türker  “Böyle bir takımınız var. Doğrudan katılın lige. Süper bir takım. Elinizde böyle çocuklar var” diyor. Bu arada Anadolu takımları İkinci Lig’de yer almaya başlıyor. Aranan şartlara haiz olan illerin takımları Futbol Federasyonu Başkanı Orhan Şeref Apak ve Yönetim Kurulu kararıyla doğrudan 2. lige alınıyor. İzmir’den Demirspor, Ülküspor, Ankara’dan Altındağ, Güneşspor, Manisaspor, Mersin İdmanyurdu, Bursaspor ve daha birçok takım lige bu şekilde iştirak ediyor. Yani Federasyon yetkilileri kente gelip alt yapıya bakıyor. Tesisi, stadı, salonu var mı? Şehirde konaklama için otel, lokanta gibi işyerleri ne durumda? Görüşleri olumluysa lige alınıyorlardı. Eskişehir’de de şehrin ileri gelenleri zaman zaman bir araya gelerek bütün şehri temsil edecek bir takım kurulmasını düşünüyorlardı.”

Osman Cemoğlu ve Cihan Yıldırım Eskişehirspor’un ilk hazırlık maçlarını ev sahipliği yapan
Şeker Stadı’nda görülüyor.


Yarın ne var?

• Hangi takımlardan kimler transfer edildi
• Kulübün ilk yönetiminde kimler vardı
• Eskişehirspor’u, Eskişehirspor yapan neydi
• İlk hazırlık maçımızı hangi takımla oynadık
• İlk maçlara neden Şeker Stadı ev sahipliği yaptı

 
Fotoğraflar: İsmail Alkılıçgil arşivinden