Muaccel Ne Demek Hukuk?

Muacceliyet Nedir? Tanımı ve Anlamı

Hukuk terminolojisinde “muaccel”, Arapça kökenli bir kelime olup “vadesi gelmiş, artık istenebilir durumda olan” anlamına gelir. Bir borcun muaccel olması, alacaklının borçludan bu borcu talep edebilmesini ve borçlunun da bu borcu ödemekle yükümlü hale gelmesini ifade eder. Yani borç artık “ödeme zamanı gelmiş” bir durumdadır. Muacceliyet, borcun doğduğu andan itibaren değil, belirli bir vadeye bağlanmışsa bu vade dolduğunda başlar.

Muaccel Borcun Hukuki Sonuçları Nelerdir?

Bir borç muaccel hale geldiğinde, alacaklı artık icra takibi başlatabilir, dava açabilir ya da borcun ifasını resmen talep edebilir. Bu aşamada borçlu temerrüde düşmemek için borcu derhal yerine getirmelidir. Aksi halde gecikme faizi, temerrüt faizi gibi ek sorumluluklar gündeme gelebilir. Ayrıca muacceliyet, borçlunun malvarlığına haciz uygulanabilmesinin de hukuki dayanağını oluşturur.

Muacceliyet Nasıl ve Ne Zaman Doğar?

Muacceliyetin doğması, taraflar arasındaki sözleşmeye, kanuni düzenlemelere veya borcun niteliğine göre şekillenir. Örneğin bir kira sözleşmesinde kira bedelinin her ayın beşinde ödeneceği kararlaştırılmışsa, o ayın beşinden itibaren bu borç muaccel olur. Eğer taraflar herhangi bir vade belirtmemişse, borcun doğduğu andan itibaren muaccel olduğu kabul edilir. Ancak bazı durumlarda, örneğin vadeli satış sözleşmelerinde, vade dolmadan borcun ifası talep edilemez.

Muacceliyet ile Mültezemlik Arasındaki Fark Nedir?

Muacceliyet, borcun talep edilebilir hale gelmesiyken; mültezemlik, borçlunun artık borcunu ödemek zorunda olması anlamına gelir. Bu iki kavram çoğu zaman birbirine karıştırılsa da aralarında önemli farklar vardır. Muacceliyet, borcun vadesinin geldiğini gösterirken; mültezemlik, bu borcun artık cebri icra yoluyla dahi alınabilir durumda olduğunu vurgular.

Muacceliyetin İcra Takibi Açısından Önemi

İcra hukuku bakımından bir borcun muaccel hale gelmesi, alacaklının icra takibi başlatabilmesinin ilk koşuludur. Vadesi gelmemiş bir borç için icra takibi yapılamaz. Bu nedenle, bir alacağın tahsilinde ilk olarak muacceliyet tarihine bakılır. İcra daireleri de bu konuda titizlikle işlem yapar. Yanlışlıkla vadesi gelmeden başlatılan takipler, borçlunun itirazıyla durdurulabilir.

Muaccel Olmayan Borçlar ve İcra Takibi Riski

Eğer bir borç henüz muaccel olmamışsa, yani ödeme vadesi henüz gelmemişse, bu borç için alacaklı dava açamaz ve icra yoluna gidemez. Ancak bazı istisnai durumlarda, örneğin iflas tehdidi ya da borçlunun kaçma ihtimali gibi hallerde, henüz muaccel olmayan borçlar için de hukuki koruma mekanizmaları devreye girebilir.