Servikal Vertebra Nedir?

Tıpta sıkça karşılaşılan terimlerden biri olan “servikal vertebra kontrastsız”, özellikle boyun bölgesine yönelik yapılan görüntüleme işlemlerinde karşımıza çıkar. Genellikle MR (Manyetik Rezonans) ya da BT (Bilgisayarlı Tomografi) raporlarında geçen bu ifade, halk arasında kafa karışıklığı yaratabilir. Servikal omurların yani boyun omurgasının değerlendirilmesinde kullanılan bu ifade, kontrast madde kullanılmadan yapılan görüntülemeyi tanımlar. Bu yazımızda, servikal vertebranın ne olduğu, kontrastsız ifadesinin anlamı, bu görüntüleme yöntemlerinin ne amaçla yapıldığı ve hangi hastalıkların araştırıldığı gibi konulara detaylıca değineceğiz.

Servikal Vertebra Nedir?

Servikal vertebra, insan omurgasının boyun kısmını oluşturan ilk yedi omurdur ve C1’den C7’ye kadar isimlendirilir. Bu bölge, hem başın ağırlığını taşır hem de boynun hareket kabiliyetini sağlar. Aynı zamanda omurilik bu omurların içinden geçerek beyin ile vücudun geri kalanı arasında iletişim kurar.
Bu nedenle servikal bölgedeki bir bozukluk sadece boyun ağrısına değil, aynı zamanda kollarda uyuşma, baş ağrısı, baş dönmesi, kas güçsüzlüğü gibi daha geniş şikayetlere de neden olabilir. Servikal vertebraların detaylı incelenmesi, doğru tanı ve tedavi açısından büyük önem taşır.

Kontrastsız Ne Demektir?

Kontrastsız, görüntüleme sırasında damar yoluyla herhangi bir kontrast madde (ilaç) verilmeden çekimin gerçekleştirildiğini ifade eder.
MR ya da BT çekimlerinde kontrast madde, organların veya damarların daha belirgin görünmesi için kullanılır. Ancak her hastalıkta bu ilaca ihtiyaç duyulmaz. Kontrastsız çekimlerde, kemik yapıları, disk mesafeleri, omurların hizalanması gibi temel anatomik yapılar net bir şekilde görülebilir.
Kontrastsız görüntüleme, çoğu zaman ilk etapta tanı koymak için yeterlidir ve kontrast maddeye bağlı olası yan etkilerin de önüne geçilmiş olur.

Servikal Vertebra Kontrastsız Görüntüleme Ne İçin Yapılır?

Boyun bölgesindeki şikayetlerin altında yatan nedeni ortaya koymak için yapılan bu görüntüleme, çeşitli hastalıkların tanısında kullanılır. Kontrastsız servikal MR veya BT, özellikle şu durumların değerlendirilmesinde tercih edilir:

• Boyun Fıtığı (Servikal Disk Hernisi): Disklerin omurilik ya da sinirlere baskı yapıp yapmadığına bakılır.
• Travmalar: Düşme ya da trafik kazası gibi durumlarda omur hasarı olup olmadığını tespit etmek için çekilir.
• Kireçlenme (Dejeneratif Değişiklikler): Yaşla birlikte gelişen yapısal bozulmalar, disk mesafesi daralmaları gibi durumlar kontrastsız çekimde görülebilir.
• Omurga Eğrilikleri: Skolyoz ya da kifoz gibi şekil bozuklukları bu görüntülemelerle değerlendirilir.
• Doğumsal Bozukluklar: Servikal omurgada doğuştan gelen eksiklikler ya da anomaliler saptanabilir.
• Kontrast madde yalnızca tümör, iltihap ya da damarsal yapılara dair ayrıntılı görüntüleme gerektiğinde eklenir. Aksi takdirde kontrastsız çekim çoğu vakada tanı için yeterlidir.

Kontrastsız Görüntüleme Neden Tercih Edilir?

Her görüntüleme için kontrast maddeye ihtiyaç yoktur. İşte kontrastsız çekimin tercih edilme nedenlerinden bazıları:

• Kontrast Maddeye Duyarlılık: Alerjik reaksiyon geçmişi olan kişilerde kontrast madde kullanımı risklidir.
• Böbrek Sorunları: Kontrast maddeler böbreklerden atıldığı için, böbrek fonksiyonları zayıf hastalarda kullanılmaz.
• Hızlı Değerlendirme Gereken Durumlar: Acil travmalarda zaman kaybını önlemek için kontrastsız BT tercih edilir.
• Temel Yapıların İncelenmesi Yeterliyse: Diskler, omurlar ve hizalanma gibi yapılar kontrastsız görüntülemede net şekilde görülebilir.
• Hekim, hastanın genel sağlık durumunu ve şikayetlerini göz önüne alarak kontrastlı mı, kontrastsız mı görüntüleme yapılacağına karar verir.

Servikal Vertebra Kontrastsız MR mı, BT mi?

Her iki yöntem de farklı avantajlar sunar. Hekimin tercih ettiği yöntem, tanı amacıyla ihtiyaç duyulan detaylara göre değişebilir.

MR (Manyetik Rezonans Görüntüleme):
Özellikle yumuşak dokuların incelenmesinde üstündür. Disklerin durumu, sinir sıkışmaları, omurilik zedelenmeleri gibi durumlar MR ile daha net görüntülenir. Radyasyon içermez, bu da MR’ı daha güvenli bir seçenek haline getirir.

BT (Bilgisayarlı Tomografi):
Travma, kırık ya da yapısal bozuklukların değerlendirilmesinde öne çıkar. BT ile kemik yapılar çok net şekilde görülür. Daha kısa sürede sonuç verir ve acil durumlarda sıkça tercih edilir. Ancak düşük de olsa radyasyon içerdiği unutulmamalıdır.

Her iki görüntüleme yöntemi de kontrastsız yapılabilir ve birçok vakada başarılı tanı sunar.

Görüntüleme Öncesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kontrastsız çekimlerin çoğu özel hazırlık gerektirmez. Ancak aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:

MR Çekimi Öncesi:
Üzerinizde metal eşyalar (takı, saat, toka) bulunmamalıdır. Kalp pili, kulak içi implant gibi tıbbi cihazlarınız varsa hekime bildirmeniz gerekir.

Hamilelik Durumu:
Hamile ya da hamilelik şüphesi olan kişilerde görüntüleme öncesi mutlaka doktor bilgilendirilmelidir.

BT Öncesi:
Genellikle hazırlık gerekmez. Ancak geçmişte radyolojik tetkiklerde alerjik reaksiyon yaşandıysa sağlık ekibi bilgilendirilmelidir.

Bu detaylara dikkat etmek, hem işlemin güvenliğini hem de görüntü kalitesini artırır.