İhzar Ne Demek?

Mahkeme celbinin resmi adı: İhzar nedir, ne zaman uygulanır?

İhzar kelimesi, özellikle hukuk dilinde sıkça karşılaşılan ancak günlük yaşamda herkesin aşina olmadığı terimler arasında yer alır. Bir kişiye karşı açılmış bir davada, o kişinin duruşmaya katılmaması durumunda devreye giren bu terim, resmi ve ciddi bir sürecin başlangıcını simgeler. Peki, ihzar ne anlama gelir? Hangi durumlarda uygulanır ve süreci nasıl işler? Bu yazıda ihzar kavramını hem hukuk sistemi içindeki yerini hem de uygulamadaki önemini detaylarıyla inceleyelim.

İhzar nedir?

İhzar, Türk Hukuku’nda “zorla getirme” anlamına gelir. Mahkeme tarafından verilen bir kararla, bir kişinin kolluk kuvvetleri tarafından duruşmaya ya da gerekli görülüyorsa ifade vermeye zorla getirilmesini ifade eder. Bu terim, özellikle tanıkların ya da şüpheli/sanıkların, yapılan tebligatlara rağmen mahkemeye gelmemesi durumunda devreye girer. İhzar kararı bir çeşit yaptırımdır; kişinin mahkemeyi ciddiye almaması ya da adaleti sekteye uğratacak bir davranış sergilemesi durumunda uygulanır.

İhzar kararı nasıl verilir?

Mahkeme, davet edilmesine rağmen duruşmaya gelmeyen kişiyi değerlendirir ve kanunen geçerli bir mazeret sunmadıysa, hakimin takdiriyle ihzar kararı çıkabilir. Bu karar, genellikle tanıkların veya ifade vermesi gereken kişilerin duruşmada hazır bulunmaması halinde alınır. Hâkim, dosyanın içeriğine ve duruma göre karar verir; kişi kolluk kuvvetleri aracılığıyla bir sonraki duruşmaya doğrudan getirilir.

İhzar ve tebligat ilişkisi

İhzar işleminin uygulanabilmesi için öncesinde kişiye resmi bir tebligat yapılmış olması gerekir. Yani kişi, mahkemeye çağrıldığını bilmelidir. Usulüne uygun yapılmamış bir tebligat varsa, doğrudan ihzar kararı çıkması mümkün değildir. Hukukun temel ilkelerinden biri olan savunma hakkı, burada da kendini gösterir; kişi önce davet edilir, gelmezse ancak o zaman zorla getirme süreci işler.

İhzar kararının sonuçları nelerdir?

İhzar, sadece mahkemeye gelmeyen kişiyi zorla getirmekle kalmaz, aynı zamanda kişinin sicilinde de iz bırakabilir. Zorla getirilme süreci, hem kişinin güvenlik güçleriyle muhatap olmasına yol açar hem de itibar kaybına neden olabilir. Ayrıca bazı durumlarda, ihzar masrafları kişiye yüklenebilir. Bu nedenle davet edilen kişilerin duruşmalara katılması, hem hukuki süreç açısından hem de şahsi durumları açısından büyük önem taşır.

Hangi durumlarda ihzar uygulanmaz?

İhzar kararı her durumda uygulanmaz. Özellikle ağır hasta olan, ya da sağlık raporuyla mazeretini belgeleyen kişiler hakkında ihzar işlemi yapılmaz. Aynı şekilde, davet tebligatının usule uygun yapılmadığı durumlarda da zorla getirme söz konusu olamaz. Yani hukuk, bireyin haklarını koruma ilkesini ihzar sürecinde de gözetir. İhzar, hukuk sisteminde adil ve düzenli bir yargılama süreci için önemli bir araçtır. Her ne kadar kulağa sert ve ürkütücü gelse de, esas amacı davanın sağlıklı bir şekilde yürütülmesini sağlamak ve mahkemeye katılmayan kişilerin zorunlu olarak sürece dâhil edilmesini temin etmektir. Hukuki süreçlere dâhil olan herkesin, mahkeme celbine ciddiyetle yaklaşması, ihzar gibi yaptırımlarla karşılaşmaması açısından oldukça önemlidir.