Eskişehir için çok önemli deprem uyarısı!

Eskişehir Teknik Üniversitesi (ESTÜ) Yer ve Uzay Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Muammer Tün, ‘Eskişehir’deki Deprem Tehlikesi’ konulu bilgilendirme toplantısı gerçekleştirdi. ESTÜ Yer ve Uzay Bilimleri Enstitüsü’nde gerçekleştirilen toplantıda sunum yapan Muammer Tün, enstitü olarak depremleri 7/24 esasına dayalı olarak izlediklerini ve kaydettiklerini belirtti. Tün, “Bir sismik enerji kaynağımız var. Bu da patentini aldığımız Türkiye’de tek ürün. Şu an Bursa fayında çalışmalarını sürdürüyoruz. Bu sismik enerji kaynağını hem TÜBİTAK hem diğer bilimsel araştırma projeleri kapsamında ülkemizin farklı yerlerinde kullanıyoruz” dedi. 

Eskişehir afet toplanma alanları nerede?​

6’NIN ÜZERİNDE DEPREM ÜRETEBİLİR 

Yaşanmışlıklar herkes için önemli bir tecrübe olduğunu vurgulayan Tün, 20 Şubat 1956 günü şehrimizde meydana gelen 6.4’lük deprem ile ilgili Yüksek Mühendis İlhan Ersoy’un raporunu örnek gösterdi. Rapor hakkında Tün, “Burada dikkatimizi çeken konu şu; kent merkezinde fazla hasar olmaması. Köylerimiz 1956 depreminde maalesef yıkılmıştı. 6.4 büyüklüğünde meydana gelmişti bu deprem” ifadelerini kullandı. Eskişehir’de fay olup olmadığıyla ilgili tartışmaların sürdüğünü söyleyen Tün, “Hiç o noktaya gelmeden zaten baktığımızda 1900 yılından 2019 yılına kadar olan depremlere baktığımızda belli bir noktada yoğunlaştığını görüyoruz. Bu çizgisellik orada bir fayın olduğuna işaret ediyor. Biz bunu Çukurhisar-Sultandere fay segmenti olarak Seyitoğlu ve diğerleri 2015 çalışmasında TÜBİTAK Yer Bilimleri Dergisi’nde yayınladık ve karar verecek otoritelere de bu bilimsel makaleyi yönlendirdik. Bundan sonraki kentleşme planında bu Çukurhisar-Sultandere fay segmentinin gerek uygulama imar planları gerek imarlarında dikkate alınması gerektiğini vurguladık” şeklinde konuştu. Çukurhisar-Sultandere fay segmentinin Eskişehir’de boydan boya geçen bir fay olduğunu belirten Tün, “Bu fay 6’nın üzerinde deprem üretme potansiyeline sahip, ama ne zaman kırılır, tabi bunlar hep spekülatif yaklaşımlar olur, onu bilmiyoruz. Bilim ve teknolojinin şu anda ortaya koyabileceği deprem tahmini yok. Bu konuda yapılan haberlere de çok itibar etmemek gerekiyor aslında. Ama bu tehlikenin varlığından haberdarız” dedi. 

YANLIŞ YAPIYORUZ 

Deprem kayıt istasyonlarının artmasıyla daha hassas çözümler yapmanın mümkün hale geldiğini kaydeden Tün, “Biz de zaten 26 tane deprem kayıt istasyonuyla Eskişehir Teknik Üniversitesi olarak Bilecik, Kütahya, Eskişehir, Bursa bölgelerinde yoğun bir deprem kayıt istasyonunu işletiyoruz. Eskişehir kent merkezinde istasyon yerlerimiz yerleşim yoğunluğu, zemin koşulları ve endüstriyel tesisler. Bu üç kriter esas alınmak kaydıyla 12 tane istasyon kurduk” ifadelerini kullandı. Kentimizde kurulan Sultandere ve Batıkent istasyonlarını örnek gösteren Tün, “Sultandere istasyonunda oradaki bir çalışma nedeniyle hem iletişim hatları hem elektrik hatları koparılmış. Bizim istasyonumuzun üzerinde üniversitemizin iletişim bilgileri var. Bazı noktalarda o kadar yanlışlar yapıyoruz ki bunu toplum olarak özeleştirelim. Bu istasyon şu anda çalışmıyor. Şu anda bir İstanbul depremini kaydedemeyiz, Sultandere’de etkisi ne oldu bilemeyiz. Batıkent İstasyonunda da tramvay hattı nedeniyle iletişim ve elektrik hattımız koparılmış. Bazı öngöremediğimiz, çözüm üretemediğimiz kabiliyetimiz var. Bu konuda tüm kamuoyunun hassasiyetini rica ediyoruz” diye konuştu. 

ACİL TOPLANMA ALANLARI İHTİYACI KARŞILAMIYOR 

Eskişehir’deki toplanma alanlarıyla ilgili konuşan Tün, “Bunlar nüfus yoğunluğu ve ulaşılabilirlik açısından bunun gibi bir çok parametreyi değerlendirdiğimizde maalesef bu acil toplanma alanlarının mevcut nüfus yoğunluğu ihtiyacını karşılayamadığı bilgisine eriştik. Biz deprem master planı kapsamında yapacağımız yüksek katlı veya kritik yapılarda sismik izolatörleri kullanmamız şart. Sismik izolatör nedir; gelen deprem dalgasını büyük ölçüde yukarıdaki yapıya yansıtmıyor. Gerek yapı stoku, gerek zemin özellikleri açısından tüm ülkemizde deprem master planı bölgesel olarak yapmaya ihtiyaç var” dedi. Konuşmasının ardından soruları yanıtlayan Tün, “Eskişehir Deprem Master Planı bugün için yok. Genelde bu tür sorumluluk büyükşehir belediyelerine verilmekte. Tabi ilçe belediyeleri hem veri hem de ürettikleri bilgi anlamında bu plana önemli çıktılar sağlayabilirler. İldeki üniversitelerin de veya diğer üniversitelerinde imkan ve olanakları kullanılmak suretiyle bu deprem master planları üretilir. Bugüne kadar üniversitemize bir talep gelmedi” şeklinde konuştu.

YAPILARIN YÜZDE 26’SI YÜKSEK RİSKLİ

Şehrimizin yumuşak bir zemine sahip olduğunu belirten Tün, “Böyle bir aktif bölgede tabi ki 7 büyüklüğünde depremler beklemiyoruz. Ama mevcut zemin koşullarından kaynaklı yüksek ivmeler ölçeceğiz. Bu da yapılarımız fazla etkilenecek demek. Yapılarımız depreme hazır mı? Eskişehir’de 2014 yılında pilot bir bölgede mevcut yapı stokunu inceledik. İncelenen yapıların yüzde 26’sının yüksek riskli olduğunu belirledik. Yüzde 33’ünün orta riskli, yüzde 41’inin düşük riskli. Bunu Eskişehir’in bütününe mevcut yapı stokunu inceleyerek yansıtmamız gerekli. Bu da deprem master planı demek” dedi. Çalışmada 310 adet binanın yerinde incelenmesinin yanı sıra projelerinin de incelendiği belirtildi. Yapılması gerekenin mevcut yapıların hızlı değerlendirme yöntemleriyle hızla taranarak riskli olanlarının belirlenmesi ve bir eylem planına dönüştürülmesi olduğu kaydedildi.

BİN BİNA 15 MÜHENDİSLE 5 AYDA İNCELENİYOR

Tün şöyle devam etti: “Elde ettiğimiz çıktılar gerçekten ulusal afet yönetimi ve risk azaltma politikalarına çıktı uygulanabilir, çıktı elde edebilecek çıktılar. Ulusal ortaklarımız var, işbirliği yaptığımız üniversiteler var. Ama mum dibini aydınlatmaz derler ya, belki biz bunu yaşıyoruz bugün Eskişehir’de. Bugüne kadar bu yönde yerel yönetim yetkililerinden bir temas olmadı ama biz makale olarak yayınlıyoruz. Sadece bunların uygulama imar planlarına yansıması da biz bilim insanlarının beklentisi.” Master planının hazırlanmasının ne kadar süreceği sorulması üzerine Tün, “Bin adetlik bir yapı stokunu incelemek gerekirse 5 aylık bir süreye ve 15 inşaat mühendisine ihtiyacımız olacak” dedi. Konuşmaların ardından ESTÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Mekanik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gökhan Özdemir üniversitenin Sismik İzolatörü Test Merkezi hakkında bilgi vererek, konuyla ilgili deney gerçekleştirdi.