Kahraman profesör

Seyitgazi İlçesine bağlı Yenikent Köyünde tam 5 bin yıllık bir ekmek bulundu ve bu tarihi keşif, büyük bir basın toplantısıyla dünyaya duyuruldu.
Küllüoba’da1996 yılından beri arkeolojik kazı çalışmaları gerçekleştiriliyor. 1996 – 2019 yılları arasında Profesör Turan Efe başkanlığında başlatılan çalışmaları 2019’dan bu yana Profesör Murat Türkteki yürütüyor.
Indiana Jones filmlerinde Harrison Ford’un canlandırdığı bir arkeolog karakteri vardır. Kahramanımız Indiana Jones, türlü aksiyonlara girer, uçaklardan atlar, belindeki kırbacıyla peşindeki kötü adamları hizaya getirirdi.
Gerçekte arkeologlar helikopterlerden ters takla atarak kutsal hazineleri kurtarmıyorlar elbette. Bunlar film icabı.
Ancak Murat Türkteki’yle karşılaşınca, gerçek arkeologların da – Amazon yerlilerinin zehirli oklarından kaçmasalar da – kendilerine göre kahraman olduklarını anladım.
Türkteki bir yandan akla durgunluk veren maddi imkansızlıklarla mücadele ediyor, bir yandan da tarihin en önemli kazılarından birini sürdürmeye çalışıyor. Ki bana sorarsanız bu, başlı başına bir kahramanlık hikayesi olarak yorumlanmalı.
Küllüoba Höyüğü tarihin en eski yerleşim yerlerinden biri. İnsanlar burada 5 bin 500 yıl önce bir şehir kurmuşlar ve şehir, 3 bin 900 yıl öncesine kadar, tam 1.600 yıl boyunca ayakta kalmış. Buğday, arpa ve kara burçak gibi bitkileri yetiştirmiş, koyun ve keçi sürülerini otlatmışlar. Evlenmişler, belki bizim gibi aşk acısı çekmişler ve yakınlarının ardından yas tutmuşlar…
Kazılarda şehir dışına kurulan ilk mezarlık kompleksi bulunmuş. Daha önce insanlar ölülerini, genellikle evlerinin yakınına gömerlermiş. Ama bugün “Asri Mezarlık” dediğimiz, şehir dışındaki mezarlık uygulamasının Küllüoba’da başladığını görüyoruz. Kazılar ayrıca uzaklardaki Suriye’den Balkanlara kadar uzanan çok etkili bir ticaret ağının olduğu da gösteriyor. Küllüobalılar cep telefonundan birbirlerine emoji atmıyorlardı belki. Ama bizim kadar uygarlardı. Muhtemelen o insanların genetik mirası, aramızda varlığını sürdürüyordur.
Küllüoba kazılarında son olarak bir ekmek parçası bulundu. Tamamen taşlaşmış olan bu ekmeğe yapılan radyokarbon analizleri, ekmeğin 5 bin yıl öncesinden kaldığını gösteriyor. Bu tarihi keşif, büyük ve görkemli bir törenle tüm dünyaya duyuruldu.
Ekmek Germik Buğdayı adı verilen eski bir buğdaydan üretilmiş. Ancak ekmeğin içine mercimek de konulmuş. Kendine has bir maya kullanılarak üretilen ekmek, aslına uygun bir şekilde yeniden üretildi. Ben yemedim ancak yiyenler, “Bir daha başka ekmek yemeyiz” diyorlar. Yine de üzülmüyorum; çünkü bu ekmek Büyükşehir Belediyesi tarafından üretilip satılıyor. Belediyeye ait üretici marketlerden bu ekmeği temin etmeniz mümkün.
Murat Türkteki’den kazı başkanı olduğu için çok söz ettik. Ancak arkeoloji çalışmaları bir ekip işi. Kazı ekibinde çok değerli bilimadamları büyük özverilerle çalışıyor. Öğrenciler ve hatta doktora çalışması yapan arkeologlar ücretsiz olarak, hatta ceplerinden para harcayarak bu çalışmaları yürütüyorlar. Benim gözümde hepsi birer kahraman.
Büyükşehir Belediyesi ve Odunpazarı Belediyesi kazı çalışmalarına sahip çıkıyor. Kendilerine Eskişehirliler olarak teşekkür ederiz.
Türkiye için arkeolojik varlıklar, en az petrol kuyuları kadar önemli. Toprağın altındaki tarihi varlıklarımızı gün yüzüne çıkartıp, bu sayede turizmi geliştirip, büyük paralar kazanabiliriz. Ancak ve elbette bunu yapmak için önce zihniyetimizi değiştirmemiz gerekiyor. Bu cennet gibi memleketin tarihinin ne kadar önemli olduğunu, acaba ne zaman idrak edeceğiz?