47 yıldır saat gibi çalışıyor

Saatler kolumuzda, evimizde, başucumuzda, her yerde... Ne modası geçiyor, ne zamanı bitiyor. Bazen akreple yelkovan doğru zamanı göstermiyor. İşte o zaman koşuyoruz saat tamirciliği yapan ustalara. Kadir Usta mesleğe gönül vermiş değerli ustalarımızdan... Bozulan saatler onda yeniden can buluyor... Meslek sırrının ‘temiz iş yapmak’ olduğunu söyleyen Kadir Usta'da zaman hiç durmuyor...

Sizi tanıyabilir miyiz?
Ben Kadir Arıkan. 1975 yılında çırak olarak başladım. İlkokulu bitirdikten sonra okumayacağım dedim. Daha sonra saatçiliğe girdim 1975 yılında. Babam götürdü ustama ‘Eti senin kemiği benim’ dedi. Çırak olarak verdi. Eskişehir’de Bağlar Caddesinde başladım. 47 yıldır devam ediyorum. Ailede bu mesleği yapan kimse yok. Babam ve amcalarım demiryolcuydu. Su anda Eskişehir’de benim jenerasyonum 4 kişi varız. Ustalarımızın hemen hemen hepsi rahmetli oldu.


Neler yapıyorsunuz?
Saat tamiratı yapıyoruz. Eski saatleri, yeni saatleri, duvar saatlerini tamir ediyoruz. Benim baya müşterim var. Burada kıyıda köşede olmama rağmen çok müşterim var.


PARÇA ARAMAK EN ZORU
Mesleğinizin zorlukları neler?
Mesleğe girdim gireli saat tamir ederken tamir ettiğim saatin parçasının fırlayıp da benim onu aramam. Şu ana kadar sevemediğim ısınamadığım iş o. Zor oluyor. Süpürüyorsun, mıknatıs tutuyorsun. Mıknatısı alıyor o parça. Onun mıknatısını alıyorsun yani mıknatıslı olarak takamıyorsun. Yani mıknatıs tutmadan buldun buldun. Bulamazsan mıknatısa başvuruyorsun. Baya bir sinir bozucu. Gün boyu aradığım parça oluyor.

Akıllı saatler çıkınca müşterileriniz azaldı mı?
Yok. Vatandaş getirip yaptırıyor. Dedesinden kalmış, babasından kalmış. Yaptırıp takmak istiyorlar.


MESLEĞİMİZ ÖLMEYECEK
Saatçilik yapacak yeni ustalar yetişiyor mu?
Çırak yetişmiyor ama inşallah bundan sonra bizim bir yapılanmamız var; Türkiye Saatçiler Platformu diye. Bizim mesleği artık çok ehil olmayan kişiler de yapıyorlar. 40-50 sene hizmet verenlere yazık oluyor. O yüzden örgütleniyoruz artık. Artık kimse çocuğunu çırak vermiyor. Ama Bursa'da saatçilik okulu açıldığını duydum. Bu yıl ilk mezunlarını vermesi gerekiyor. İnşallah mesleğimiz ölmeyecek.


AMAÇ HAKLARIN KORUNMASI
Türkiye Saatçiler Platformu'nun amacı nedir?
Bu platformun amacı saatçi yetişen yani bu mesleğe gönül vermiş kişilerin haklarının korunması. Mesela bugün bir çok market saat satıyor. Devlet 1998'de belge verdi. Dediler ki ‘bu belgesi olmayan saat satamayacak’. Ama bu havada kaldı. Belediye ustalık belgesi istiyor ama bu konulara dikkat etmiyorlar. Bunlar için mücadele vereceğiz. Yakın zamanda ustalık belgemi göndereceğim o platforma. Sadece bu mesleğe gönül vermiş, usta olmuş kişileri alacaklar.
Biz ustalık belgesini Saatçiler Odasından imtihanla alıyoruz. Ben 1998 yeniledim, 1986'da aldım.

ÜCRET SİZE KALMIŞ
Tamir ücretleri ne kadar?
Bir saatin tamir ücretini el emeği olduğu için kendiniz belirliyorsunuz. Bu saati 225 liraya tamir edeceğim, ama Rolex bir saati 400 liraya yapıyorum bakim ve tamirini. Ama saatin değeri de 4 bin TL. Ben aynı zamanda satışını da yapıyorum. Fantezi saatler alınıyor daha çok.

Çocuklarınıza da bu mesleği öğrettiniz mi?
Oğlum saat tamirciliğini öğrenmek istedi ama ben öğretmek istemedim. Yıllarca çalıştık çok fazla bir şey edinemedik. Son 8 10 senedir para kazanıyorum ben.


ESKİSİ GİBİ DEĞER GÖRMÜYORUZ
Sizce mesleğiniz ülkemizde yeterli değeri görüyor mu?
Yeterince değer görmüyor. Benim mesela çıraklığımda, kalfalığımda insanlar bizlere değer veriyordu. Dükkana girişi bile farklıydı. Biz saat camı takardık o zaman mikaydı. Saatçinin hatasından bile düşmüş olsa ‘usta düştü yeniden tak al su parasını’ derdi. Simdi öyle değil. Simdi adama ben cam takıyorum camı çatlatıyor. Daha kapıdan girer girmez bana ‘ya sen buna nasıl cam taktın’ diye kızıyor. Böyle bir hal aldı. Adam senin yaptığın işi küçük görüyor. Ne yapacaksın saati yeniden mi imal edeceksin? Dün bir saatle bir gün boyunca uğraştım. Çalışır hale getirdim. Küçük görüyorlar.

MESLEĞİMİZİ KÜÇÜK GÖRDÜLER
Mesleğe hiç ara verdiniz mi?
Mesleğe benim ara verdiğim zaman da oldu. Kayınpederim de mesleğimi küçümsedi. Saatçilik meslek mi dedi. Biz eşimle konuşarak evlendik. Vermek istemedi. Ben de o arada ise girdim. Ondan sonra evlendik. O gün için öyle icap etti. Evlendik. Mesleğe 1988'de girdim, 94 yılında kriz oldu ülkede. Dolayısıyla bizi çıkardılar işten. Ben de mesleğe geri dönüş yaptım. Nasıl olsa kızı aldık hesabı (gülüyor).

Çok küçük parçalarla uğraşıyorsunuz. Gözleriniz bozulmadı mı?
Gözlerim yaşıma nispeten sağlam. Çocuklarımın gözleri daha bozuk.
Dükkanınızdaki saatlerin fiyatları neler?
En değerli saatim su anda bin 800 TL. Çin saatleri var 80-90 TL'den başlıyor.


BU SAATİ ASLA SATMAM
Sizin için farklı bir anlamı olan saatiniz var mı?
Ustam bana her gün bunu bir defa söküp toplayacaksın derdi çırakken. Her gün söküp topladım. Benim saatçiliği öğrendiğim saat bu. Geçenlerde o abimizin kızları geldiler. Bu saati getirdiler. Babaları rahmetli olmuş, bunlar kaldı size getirdik dediler. Ben de çok memnun oldum. Babam sizi çok severdi dediler. Benim su anda dükkânımda en değer verdiğim saat bu. Çok sevindim çok mutlu oldum. Buna milyonlar da verseler asla satmam.


Daha çok kimler size geliyor?
Her yaştan insan geliyor. Her turlu müşterim var benim. 18 yaşındaki genç de geliyor, 50 yaşındaki yaşlı kadın da getiriyor, 70 yaşındaki amcam da getiriyor.

BAZI MÜŞTERİLER MESLEKTEN SOĞUTUYOR
Mesleğinizi seviyorum musunuz?
Seviyorum. Seviyorum ama bazı müşterilerin davranışları soğutuyor. Ben birinin saatine kayış taktim. Beyaz tak dedi taktım. Akşam arkadaşları bununla kafa bulmuşlar. Bayan saati kayışı takmışlar demişler. Çıktı geldi ertesi gün. Arkadaşlar benle alay ettiler dedi. Ben senin kafana silah dayayıp takmadım. Olmaz değiştir dedi. Sen bunu takmışsın iz yapmış, ben de bunu bir daha satamam. Böyle şeyler yaşıyoruz.

İŞİ TEMİZ YAPARSAN SENİ HER YERDE BULURLAR
Mesleğinizin sırrı nedir?
Mesleğimizin sırrı yaptığın işi temiz yapmak. Temiz yaparsan müşteri seni her yerde bulur. İşe eğilmek, özenli ve dikkatli yapmak. Mesela ben kıyıda köşedeyim ama beni buluyor müşteri.