Genel seçimler – 2

Cumartesi günkü yazımda 2007, 2011, Haziran 2015 ve Kasım 2015 seçimlerinin Eskişehir sonuçlarını paylaştım.
Kasım 2019’da Cumhurbaşkanlığı seçimiyle birlikte yapılacak milletvekili seçimlerinin nasıl sonuçlanacağını ‘tahmin‘ etmeye çalışıyoruz. Ve bu vesileyle geçmiş sonuçlarını hatırlayıp kentin siyasi yapısı üzerine görüşlerimizi belirtiyoruz.
Eskişehir, son yıllardaki yerel seçim sonuçları ve sosyal yaşamı nedeniyle ‘sosyal demokrat’ bir kent olarak algılanıyor. Çok partili hayata geçtikten sonra yapılan seçim sonuçları söz konusu algının ‘doğru olmadığını’ gösteriyor.
Demokrat Parti, Adalet Partisi, Doğru Yol Partisi ve Anavatan... Eskişehir’den hep iyi sonuçlar almış. Ecevit’in DSP’si hariç Eskişehir’de ‘sol partilerin’ üstünlüğü pek yok. CHP, Büyükerşen’in rüzgârıyla Haziran 2011 seçiminde Eskişehir’de birincilik elde etti.
Bu iki örnek dışında Eskişehir, uzun yıllar seçim ortalamasına bakıldığında ‘muhafazakâr-demokrat’ bir kent özelliği gösteriyor.
Eskişehir için “CHP’nin ya da sosyal demokratların kalesi” diyenler bile oldu... Kale olma yolunda ilk adımlar atılmış olabilir ama bugün için böyle bir şey demenin erken ve hatta yanlışlığı ortada.
Muhafazakâr-demokrat çizginin temsilcisi AK Parti, ilk seçimden itibaren Eskişehir’den istediğini aldı. 2002’den beri girdiği her seçimde birinci parti oldu ve üç vekil çıkardı. Haziran 2015 seçimi ‘istisna’ oldu. Yüzde 44 bandına oturan İktidar Partisi ilk defa yüzde 35’i gördü. Vekil sayısı da ikiye düşmüştü. AK Parti, Kasım 2015 seçiminde ‘tahtını’ ve ‘bir vekilini’ geri almıştı. AK Parti’nin son genel seçimde kentimizden yüzde 43 oy aldığını hatırlayalım.
Bugün itibariyle İktidar Partisi’nin oy oranını ‘muhafaza’ ettiğini söylemek mümkün. En yakın rakibi CHP ile arasında yüzde 5’lik fark bulunuyor.
CHP’nin yükselen bir oy grafiği var... 2007’de yüzde 25 olan oy oranını 2011’de yüzde 35’e çıkarmıştı. Burada 2011 seçimi öncesinde DSP’li Büyükerşen’in CHP’li olduğunu hatırlayalım. CHP, Haziran 2015 seçiminde de oyunu yüzde 4 artırmıştı. HDP’ye barajı geçirme, AK Parti’yi iktidardan uzaklaştırma çabalarının olduğu bir seçimde yüzde 4’lük artış için ‘iyi’ denebilir. Bu seçim, CHP’nin Eskişehir’de ilk kez birinci çıktığı seçim oldu.
CHP, Kasım 2015’teki seçimde yarım puanlık bir düşüş yaşayarak yüzde 38,7 oy almıştı. İyi bir çıkış yakalayan CHP, yüzde 25’lerden yüzde 39’lara dayanmış durumda. Yüzde 43-44 bandındaki AK Parti’nin oyunu hiç artıramazken CHP’nin sürekli ilerlediğini görüyoruz. CHP oyunu artırmaya devam edecek gibi görünüyor. İktidar’ın yıpranmışlığı ve belediye başkanları CHP’nin oyunu artıracak faktörlerden...
AK Parti ve CHP’nin ‘kapışması’ şu yüzden önemli. Son seçimde vekil sayısını üçer üçer paylaştılar. MHP vekilsiz kaldı. Kasım 2019’da MHP’nin Eskişehir’de vekil çıkarması bugünden bakınca pek mümkün görünmüyor. İYİ Parti barajı geçip MHP’nin kaybettiği vekili kazanabilir mi? İhtimaller dâhilinde...
Öte yandan seçim sistemi ve vekil sayısında değişiklik yaşanabilir. O nedenle temkinli olmakta fayda var.
Eskişehir’de son yıllara baktığımızda yüzde 15 bandına oturan MHP, son seçimde yüzde 12,7 oy aldı. MHP, Altı ay önceki Haziran 2015 seçiminde yüzde 16’ları görmüştü. MHP, bölündü. Merak edilen bu bölünmenin nasıl olduğu... Hangi oranda bölünme oldu? En kötü senaryo MHP’nin yarı yarıya bölündüğü yönünde... 16 Nisan 2017’deki referandum sonucu MHP’nin yüzde kaçlık bir kitleyi temsil ettiği tartışmalarını da başlatmıştı. MHP’nin oy oranı ve Ülkücüler’in tavrı çok önemli. Kentin ve memleketin geleceğini belirleyecek kadar önemli.
Yüzde 12’lik MHP oyunun kaçı İYİ Parti’ye gitti? Kalanlar ne yapacak? AK Parti’ye yönelir mi? CHP’ye gidenler olur mu? AK Parti ve CHP arasındaki yüzde 5’lik farkı hatırlayalım. Geride kalan MHP oylarının önemi bir kez daha ortaya çıkıyor.
Kasım 2019 genel seçimlerine böyle bir ortamda gidiyoruz. Tahminler için çok erken olduğunu görüyorum. Elbette siyasette 24 saat çok uzun bir süre... Politikada iki kere ikinin dört etmediğini bilenlerdenim. Mart 2019’da yapılacak yerel seçim sonuçlarının Kasım 2019’u ‘doğrudan’ etkileyeceğinin de farkındayım.
Geçmiş seçimleri hatırlamak, kent siyaseti üzerine fikirlerimi yazmak ve genel havayı sizlerle paylaşmak istedim.
Önümüzdeki günlerde geçmiş yerel seçim sonuçlarına ve Mart 2019’da neler olabileceğine bakalım.