Eskişehir’de başladı Türkiye’ye örnek oldu

Kahramanmaraş merkezli iki depremde on binlerce insanımız can verirken, çok daha fazla vatandaşımız da evinden, yuvasından oldu. Her büyük depremde olduğu gibi inşaat yanlışları, inşadan sonra yapılan hatalar, kesilen kolonlar gündeme gelirken, Eskişehir'de 20 yıldan uzun süredir uygulanan bir karar da konuşulmaya başlandı. 1999 yılında meydana gelen Gölcük depreminde de Eskişehir'de bir bina çökmüş ve 33 vatandaşımız can vermişti. Yine aynı yıl yaşanan Düzce depreminin ardından, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi daha sonra Türkiye'ye örnek olacak bir kararı uygulanmaya başlamıştı. Eskişehir'de o tarihten itibaren yeni yapılan binalara asılan ‘bina bilgi tabelaları’ Kahramanmaraş depremleri ile tekrar gündeme geldi.

HALKA YARDIMCI OLUYOR
Bu tabelaların üzerinde binayı yapan mimar, müteahhit, inşaat firması, yapım tarihi gibi bilgiler yazılıyor. Eskişehirlilerin alıştığı bu durum, şehir dışından gelenler için ilk başta şaşırtıcı olabiliyor ancak bu minik tabelaların işlevi, art arda yaşadığımız depremler ile tekrar öne çıktı. Özellikle kesilen kolonlarla, binanın denetlenip denetlenmediğiyle, hatta hangi tarihte yapıldığına dair bile bilgi almak güçken, Bina Kimlik Sertifikaları bu konularda konut sakinlerine yardımcı oluyor. Aynı zamanda bu tabelada ismi yazılan mimarın, müteahhidin, inşaat firmasının geçmişini de araştırarak, ev satın alma ve kiralamaların daha güvenle yapılmasına da ön ayak olunuyor.

ÇİP BARINDIRIYOR
Eskişehir'de başlanan bu uygulama, daha sonra Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yurt genelinde uygulanmaya başlandı. Ancak bakanlığın zorunlu kıldığı tabelalar yukarıda saydığımız bilgilerin yanı sıra, RFID çipi gibi teknolojik özellikler de barındırıyor. Bu şekilde, bina zarar görse, tabelaya ulaşılamayacak bir afet yaşansa bile, tabeladaki bilgiler bir RFID okuyucu ile 50 metre uzaktan bile görülebiliyor. 23 Haziran 2021’de yayınlanan 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun’da Bina Kimlik Sertifikası şu şekilde tanımlanıyor: “Bu kanun kapsamında denetlenerek tamamlanan yapıların teknik ve genel bilgilerine, Bakanlıkça farklı modüllerde yapılan yetkilendirmelerle, hem yapı sahibi ve ilgili vatandaşlarca, hem de kamu görevlileri tarafından ulaşılması amacıyla yapıya asılan sertifikayı ifade eder.”

ÖNLEMLER ALINABİLECEK
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, “Bina kimlik belgeleri 2021 yılının Nisan ayı itibarı ile uygulamaya geçti ve bu yıl yaklaşık 100 bin binanın bu kapsamda sisteme geçirilmesini hedefliyoruz” açıklamasını yapmıştı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü de Bina Kimlik Sertifikası için “bütünleşik QR kod ve RFID çip teknolojisi ile tasarımı yapılmış teknolojik belge niteliğindeki bina kimlik sertifikası sayesinde, yapıların veri stoku haline gelmesi amaçlanmakla birlikte, verileri her vatandaşın ulaşabileceği bir kaynak haline getirilecek” tanımlamasını yapıyor. Ayrıca BKS alan yapıların beşer yıllık periyotlarla yapı denetimi kuruluşlarınca denetlenmesinin sağlanması da planlanıyor. Böylece yapı tamamlandıktan sonraki aşamalarda, ilave kat çıkma, kolon kesme, bodrumu kata çevirme, sığınağı depo-dükkan olarak kullanma gibi mevzuata aykırı durumlar tespit edilebilecek, gerekli önlemler alınabilecek.

BİNLERCE LEVHA TAKILDI
En çok levha takılan il 4 bin 897 levha ile İstanbul olurken, İzmir 3 bin 586 bina ile ikinci sırayı, Antalya 3 bin 454 bina ile üçüncü sırayı, Bursa 2 bin 798 bina ile dördüncü sırayı ve Kocaeli de 2 bin 573 bina ile beşinci sırayı aldı.