50 muhabbet kuşu aynı evde!

CAN DOSTUM - HAZIRLAYAN: HİLAL KÖVER

Sizi biraz tanıyabilir miyiz?
30 yaşındayım. Şu an vatmanlık yapıyorum. Eskişehir doğumluyum. Kuş işine bir buçuk sene önce başladım. İlkokul ve lisede güvercin yetiştiriciliği ile uğraştım, güvercin besliyordum. Oradan bir kuş hastalığı var bende. Babam ve dedem de güvercinci. Ama apartman dairesinde yerimiz olmadığı için, güvercin yetiştiriciliği için ortam olmadığı için muhabbet kuşuna merak sardım. Bu merakım 1 buçuk sene önce başladı ama en az bir sene de araştırma yaptım.

Evdekiler bu durumu nasıl karşılıyor?
Anneannem kuşları seviyor. Bir iki taneyken çok seviyordu. Sonra kuşlar on tane, yirmi tane oldu. Onun sevgisi de gitgide azaldı. Şimdi ara sıra ‘hepsini ver, uğraşma evin içinde olmuyor’ diyor ama ben bu işi para için yapmadığım için… Para için yapsam bir yer kiralarım orada yaparım. Para için bu işi yapan çok insan var tanıdığım. Şartları iyi olmayan yerlerde muhabbet kuşu bakıyorlar. Ne havalandırması var, ne ışık alıyor. Ben ev ortamında yapmaya çalışıyorum. Anında müdahale şansım var. Bazen annesi yavruyu beslemeyebiliyor, ben besliyorum. Şu an 50-55 kuşum var.

ÜCRETLİ SAHİPLENDİRME TARAFTARI DEĞİLİM
Hangi türlerde kuşunuz var?
Ebatlarına göre yerli kuş var. Yerli kuş en küçükleri. Bir tık üstü Çekoslavak var. Yerliden biraz daha büyük. Hollanda, İngiliz, Jumbo ve Show Jumbo diye adlandırdığımız kuşlar var. Show Jumbolar en büyük ırk. Bende şu an yerli, Çekoslavak ve İngiliz var. Ben ücretli sahiplendirme taraftarı değilim. Çok nadiren kuşların yem parasını çıkartmak için ücretli sahiplendirdiğim için elimde sadece en üst vasıf İngiliz kuş var.
Kuşlarla bir gününüz nasıl geçiyor?
Her gün sularını veriyorum. Mamasını mutlaka yapıyorum. Kuşlar şefkat de istiyor. Sadece yemini, suyunu, mamasını vereyim, kendi halinde yumurtlasın ben yavru alayım diye bir şey yok. Bazı kuşlar yumurtlarken yumurta sıkışması olabiliyor. O yumurta sıkışmasını bir ameliyat gibi yapmak zorunda kalabiliyorsunuz. Tırnak kontrolü var. Tüy bakımı var. Bu işi yapacak olanlar en az bir sene araştırarak girsinler.

Ne ile besliyorsunuz? Aylık gideri ne kadar?
Ana besin maddesi akdarı, sarıdarı dediğimiz bildiğimiz muhabbet kuşu yemi. Ama bunun yanında bir sürü tohum var. Aspur dediğimiz kanarya yemi, Nijer tohumu, keten tohumu, yulaf var. Onun haricinde kuru mama yapıyorum. Havuç, kabak, yumurta belirli tohumlarla karıştırıp her gün mamalarını veriyorum. Çünkü yavru kuşları beslerken anne baba kuş, mamaya büyük ihtiyaç duyuyor. Vitaminleri var. İlaçları var. Sadece yem değil. Sularını her gün taze olarak vermek zorundasınız. Çünkü muhabbet kuşlarının en fazla hastalığa yakalanma sebebi sık değiştirilmeyen, bayat su. Bir de suyu içme suyundan vermeniz gerekiyor. Ben 40 günde bir 20 kilo yem bitiriyorum. 20 kilo yem de 200 lira. Bunun haricinde maması var. Ben mamayı Adana’dan getirtiyorum. Diğer tohumlar da var.

GÖZÜMLE GÖRMESEM İNANMAZDIM
Kuşlarınız konuşuyorlar mı?
Ben şuana kadar küçükken benim bir muhabbet kuşum vardı. Onu muazzam şekilde konuşturmuştuk. Bir çok kelime söylerdi. Ama şu anda benim zamanım olmadığı için konuşturmuyorum. Ama konuşturmak isterseniz yaklaşık 40 günlük bir kuşu konuşturmanız daha kolay olur. Konuşturmak isteyenler çok ilgi göstermeli. Birkaç günde olacak bir şey değil. Ben gözlerimle gördüm. Bir tane kadının muhabbet kuşu çok konuşuyordu. Kadın çok konuştuğunda muhabbet kuşu şunu dedi; ‘Çok konuşma da kalk bir çay koy’ Buna ben söyleseler inanmazdım ama gözlerimle şahit oldum.  

İnsanların 50 kuş yetiştirdiğinizi duyduklarında tepkisi ne oluyor?
50 tane kuş dediğimde biraz şaşırıyorlar ama 50 tane kuşun evde olduğunu söyleyince daha çok şaşırıyorlar. Nasıl yapıyorsun, ev kirlenmiyor mu falan diye. Evde beslediğim için her 5 günde 1 altlarını temizlemek zorundayım. Özellikle yaz aylarında temizlemezseniz koku da yapabilir. İnsanlar tabi ki şaşırıyorlar.
Apartman sakinleriyle herhangi bir sıkıntı yaşıyor musunuz?
Kuşlar sabah güneş doğarken ötmeye başlıyorlar. Akşam güneş batarken de karanlık bir ortamda uyuyorlar. Uyudukları için ses çıkartmadıkları için komşuların şu ana kadar bir rahatsızlıkları olmadı. Ama bu 55 taneden daha fazla kuş olduğunda ben de fark ettim evin içinde olmayacak. Ben de güzel bir ortam bulup, ışıklandırması, havalandırması iyi olan bir yer bulup taşımayı düşünüyorum.
Yumurtlama sürecinden bahseder misiniz?
Önce bir kuşun yumurtlayabilmesi için bir erkek bir dişi kuşun eş olması lazım. Bu eş tutturma olayı da baya bir zordur. Ama kuşlar bir eş tuttuğunda da kolay kolay bırakmazlar. Çiftleştikten sonra maksimum 7-8 gün sonra yumurtlarlar. İlk yumurtayı bıraktıktan sonra gün aşırı yumurtlamaya başlar. Benim kuşlarımda ben en fazla 11 yumurtayı gördüm. 11 tane yumurtlayan kuş ben gözlerimle gördüm 9 tanesini çıkartıp yavru büyüten oldu. Genelde kuşlar 6 tane kuştan sonrasını reddediyor. Kendilerinin de bir yıpranma payı var. Yumurtaların 18-21 gün arasında kuluçka süreci var. 21 gün sonunda ilk yavru yumurtadan çıkar. Sonra baba kuş anneyi, anne de yavruları besler. Yavru çıktıktan itibaren ilk önce yavru kuşa hemen yem veya mama kusmaz anne kuş. Kursağında biriktirdiği özel salgıladığı kursak sütü dediğimiz bir sıvıyı kusar yavru kuşun kursağına. Bu yavrunun ilk üç gün içerisinde çok büyük bir gelişimi sağlanır. İlk yavru çıktıktan sonra diğer yavrular da bir iki gün arayla çıkmaya başlarlar. Yumurtadan çıktıktan sonra 30-35 gün arası da yavru büyütme dönemini kapsıyor. Bu süreçte de yavru yumurtadan ilk çıktığı andan itibaren son muhabbet kuşu formunu 32-33’üncü gününde kazanıyor. Ondan sonra da yeme alıştırma süreci başlıyor. Üretimde benim en çok sıkıntı çektiği süreç yeme alıştırma süreci. Çünkü yavru yumurtadan çıktıktan sonra tamamen annesi besliyor büyütüyor. Bir haftadan küçük bir kuşa ben müdahale edemiyorum besleme konusunda. Yeme düşme süresi biraz sıkıntılı. Yeme alışamayan kuşları yeme alıştırma gibi bir lüksümüz yok. Onların kendisi yeme alışması gerekiyor. Yem kıramazsa kuş maalesef ölüyor. Ben de onun için şöyle bir formül buldum; doğuştan tüy hastalığı taşıyan iki tane kuşum var. O kuşlar yem kırmayı bildikleri için ben de yavru kuşları onların yanına atıyorum. Onlar ona staj yaptırıyor. Bu staj sonrasında da kuşların yem kırmayı öğreniyorlar. Şu ana kadar yem kırmayıp ölen sadece tek bir tane kuşum oldu.
Kuşlarınızla unutamadığınız bir anınız var mı?
Kendi büyütmüş olduğum yavruların ilk yumurtasını gördüğümde çok heyecanlanmıştım. Bu çok eşsiz bir duygu. Ben bunu hiçbir şeye değişmem.

EN BAŞTA SEVGİ
Kuş beslemek isteyenlere ne söylemek istersiniz?
Kesinlikle araştırarak girsinler. Kuş sadece yemini vereyim, suyunu vereyim, yumurtlasın, yavru versin gibi bir algıda olmasınlar. Araştırmadan girenler zaten çok kısa bir sürede bıkıp bırakıyorlar. Bir kuş nefes alma problemi yaşıyor diye cebimdeki son parayı ilaca verdiğimi biliyorum. Kuşu satsan belki değeri 50 lira ama manevi değeri benim için çok büyük. Hayvan sevgisi olan insanlar bunu yaparsa daha sağlıklı olur. En başta sevgi.